Dünya Çocuk Kitapları Haftası ve Çeviri
12-16 Kasım 2018 tarihleri arası Dünya Çocuk Kitapları Haftası dolayısı ile Amasya Üniversitesi Çocuk Kütüphanesi'nin hazırladığı etkinlikleri ziyaret ettik. Amasya Üniversitesi Okul Öncesi Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Erkan Çer'in belirtiğine göre “Amasya Üniversitesi Çocuk Kütüphanesi, bölgesinde ilk, Türkiye’de ise üniversite bünyesinde kurulan ikinci çocuk kütüphanesidir ve Kütüphanede çocuk okuryazarlara seslenen 5 bin kitap bulunmaktadır.”
Dünya Çocuk Kitapları Haftası çerçevesinde Amasya Üniversitesi Çocuk Kütüphanesi’nde çeşitli etkinlikler düzenlenecektir. Açılışını Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Kandemir’in yaptığı etkinliğe İngilizce Mütercim-Tercümanlık Bölümü olarak katıldık.
Video gösterisi, kitaptan canlandırma ve tiyatro oyunları gibi etkinlikler içinde Mor Balık oyunu sahnelendi.
Çocukların dünyasında yeni kapılar açan kitaplar geleceğimizin şekillenmesinde çok kıymetlidir. Bu yeni kapıları, kendi kültürünün ürünü kitapları okuyarak açan çocuklarımızın, buna ilaveten farklı ülkelerin kitaplarını da okuyabilme olanağını bulması, evrensel bir bakış açısına sahip bireyler olarak yetişebilmeleri için paha biçilemez olanaklardır.
Oscar Wilde’ın Mutlu Prens’i (1888), Lewis Carroll’ın Alice Harikalar Diyarında’sı (1865), Johanna Sypri’nin Heidi’si (1881), Eleanor H. Porter’ın Pollyanna’sı (1913), Antoine de Saint‐Exupéry’nin Küçük Prens’i (1943) ve daha niceleri hem Türkçe hem de dünya çocuk edebiyatında birer klasik olmuşlardır. Çevirileri yapılmadan başka dillerde ve kültürlerde nasıl bilinebilirlerdi? Hayali gerçek bir çocuk olmak olan bir kuklanın öyküsünün anlatıldığı İtalyan yazar Carlo Collodi’nin Pinocchio’su, 260’dan fazla dile çevrilerek dünyanın en çok çevirisi yapılan çocuk kitabı olmuştur. Bu kitaptan esinlenerek sahne oyunları, anıtlar ve filmler gibi uyarlamalar ile farklı dillerde çocukların deneyim ve his dünyası zenginleşmiştir. Çocuklar kadar yetişkinlerden de oluşan okuyucu kitlesinin oluşmasında çevirinin rolü yadsınabilir mi? 2013 yılı itibariyle 450 milyon satış rakamlarıyla dünyada en çok satan kitaplar listesinde yer alan Harry Potter serisi, Türkçe dâhil 73 farklı dile çevrilmiştir. Uyarlamaları arasında filmler, oyunlar, sahne gösterileri, sesli kitaplar vardır.
Ancak ne var ki çocuk kitapları çevirisi konusunda daha çok farkındalık yaratılmaya ihtiyaç olduğu açıktır. The Oxford Companion to Children’s Literature kitabının yazarı Daniel Hahn, Londra’da büyük bir kitapçıda çocuk kitapları üzerine bir sayım yaptığında tespit ettiği 2.047 çocuk kitabından 2.018’inin İngilizce dilinde yazıldığını ve sadece 29 kitabın çeviri çocuk kitabı olduğundan duyduğu üzüntüyü dile getirmektedir. Çocuk dünyası, evrenseldir. Okunan her kitap, keşfettirir, merak ettirir ve şaşırtır. Çeviri çocuk kitapları ise daha fazla deneyim dünyası demektir. Çocukların dünyayı anlamlandırmasına yardımcı olur. İçinde yaşadığımız dünyanın dil ve kültür çeşitliliği, dünü ve bugünü ile bir zenginliğin birikimini işaret etmektedir. Kendisi de bir çevirmen olan Hahn, çocuk okurlara sunulabilecek bir ‘dünya’ zenginlikten İngilizcenin uzak ve yoksun kaldığına işaret etmektedir. Türkçe olarak, dilimizde üretilen çocuk kitaplarının dünyanın öteki dillerine, onlardan da Türkçe’ye bu çeşitliliğin ve zenginliğin aktarılması çeviri yoluyla olabilmektedir.
Bu nedenle Amasya Üniversitesi İngilizce Mütercim-Tercümanlık Bölümü olarak bu etkinliği önemsiyoruz ve üniversitemizde çocuk kütüphanesinin olmasından dolayı şanlı olduğumuzu düşünüyoruz. Tüm öğrencilerimizi Dünya Çocuk Kitapları Haftasını kutlama etkinliklerine davet ediyoruz.